Kierownica to nie tylko element wyposażenia samochodu, ale przede wszystkim fundamentalny komponent sterujący, który umożliwia nam nawigowanie pojazdem i bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo podróżowania. Od prostego okręgu po zaawansowane technologicznie konstrukcje, jej ewolucja odzwierciedla rozwój motoryzacji. Zrozumienie jej budowy, funkcji i rodzajów jest kluczowe dla każdego kierowcy.
Budowa i podstawowe funkcje kierownicy
Typowa kierownica składa się z kilku kluczowych elementów. Centralnym punktem jest koło kierownicy, które kierowca chwyta. W jego obrębie znajduje się poduszka powietrzna, zapewniająca ochronę w razie kolizji. Wiele nowoczesnych kierownic wyposażonych jest również w przyciski sterujące, pozwalające na obsługę multimediów, telefonu czy tempomatu bez odrywania rąk od kierownicy. Kluczowy element mechaniczny to kolumna kierownicy, łącząca kierownicę z mechanizmem skrętu kół. Przekładnia kierownicza (np. zębatkowa) przenosi ruch obrotowy kierownicy na ruch poprzeczny drążków kierowniczych, wprawiając koła w ruch. Wspomaganie kierownicy (hydrauliczne, elektryczne lub elektrohydrauliczne) znacząco ułatwia manewrowanie, redukując siłę potrzebną do obracania kierownicą.
Rodzaje kierownic i ich specyfika
Na przestrzeni lat wykształciło się kilka podstawowych typów kierownic, różniących się konstrukcją i zastosowaniem.
Kierownice mechaniczne
Są to najstarsze i najprostsze konstrukcje. Cała siła potrzebna do obracania kierownicą pochodzi bezpośrednio od kierowcy. Wymagają one sporego wysiłku, szczególnie podczas parkowania lub jazdy przy niskich prędkościach. Choć obecnie rzadko spotykane w nowych samochodach osobowych, można je znaleźć w starszych pojazdach lub niektórych maszynach rolniczych.
Kierownice z wspomaganiem hydraulicznym
Wspomaganie hydrauliczne wykorzystuje pompę hydrauliczną napędzaną przez silnik samochodu do generowania ciśnienia płynu, który wspomaga ruch przekładni kierowniczej. Zapewniają one płynne i komfortowe kierowanie, co było rewolucją w porównaniu do systemów mechanicznych. Wymagają jednak regularnej kontroli poziomu płynu wspomagania i są mniej energooszczędne.
Kierownice z wspomaganiem elektrycznym (EPS)
Elektryczne wspomaganie kierownicy (EPS) to obecnie najpopularniejsze rozwiązanie. Silnik elektryczny wspomaga kierowcę, a jego praca jest kontrolowana przez komputer pokładowy. System ten jest bardziej energooszczędny, ponieważ silnik działa tylko wtedy, gdy jest to potrzebne. Pozwala również na implementację zaawansowanych funkcji, takich jak asystent parkowania czy utrzymanie pasa ruchu.
Kierownice z wspomaganiem elektrohydraulicznym (EHPS)
Stanowią połączenie zalet obu powyższych systemów. Pompa hydrauliczna jest napędzana przez silnik elektryczny, co pozwala na bardziej precyzyjne sterowanie siłą wspomagania i większą energooszczędność niż w przypadku tradycyjnego wspomagania hydraulicznego.
Materiały i wykończenie kierownic
Materiał, z którego wykonana jest kierownica, ma znaczący wpływ na komfort i estetykę wnętrza samochodu.
Skóra naturalna
Jest to najbardziej ceniony materiał ze względu na swoją trwałość, przyjemność w dotyku i elegancki wygląd. Skórzana kierownica zapewnia doskonałą przyczepność, nawet gdy dłonie są lekko wilgotne. Wiele kierownic skórzanych jest perforowanych, co poprawia wentylację i zapobiega poceniu się dłoni.
Skóra ekologiczna (eko-skóra)
Stanowi tańszą alternatywę dla skóry naturalnej, oferując podobny wygląd i wrażenia dotykowe. Jest również łatwa w utrzymaniu czystości.
Tworzywa sztuczne
Kierownice wykonane z wysokiej jakości tworzyw sztucznych są trwałe i odporne na uszkodzenia. Często stosowane są w samochodach budżetowych lub jako podstawowe wykończenie. Mogą być jednak mniej przyjemne w dotyku niż skóra.
Drewno, aluminium i inne materiały
Niektóre luksusowe lub sportowe modele samochodów oferują kierownice wykończone drewnem, włóknem węglowym lub elementami aluminiowymi, które dodają wnętrzu unikalnego charakteru.
Konserwacja i dbałość o kierownicę
Odpowiednia pielęgnacja kierownicy jest kluczowa dla zachowania jej dobrego wyglądu i funkcjonalności przez długie lata.
Czyszczenie
Regularne czyszczenie kierownicy usuwa brud, pot i tłuszcz, które mogą prowadzić do jej przedwczesnego zużycia. Do czyszczenia skórzanej kierownicy najlepiej używać dedykowanych preparatów, które nie wysuszają skóry. Do kierownic z tworzyw sztucznych wystarczy wilgotna ściereczka z łagodnym detergentem. Ważne jest, aby nie stosować agresywnych środków chemicznych, które mogą uszkodzić materiał lub powłokę.
Konserwacja skóry
Raz na kilka miesięcy warto zastosować preparat do konserwacji skóry, który nawilży i ochroni materiał przed pękaniem i blaknięciem. Zapobiegnie to również przetarciom i utracie koloru.
Ochrona przed słońcem
Długotrwałe wystawienie na działanie promieni słonecznych może powodować blaknięcie i wysychanie materiału kierownicy. Warto stosować osłony przeciwsłoneczne na szyby, gdy samochód stoi zaparkowany na słońcu.
Wymiana i modyfikacje kierownicy
W przypadku uszkodzenia lub chęci personalizacji wnętrza, wymiana kierownicy jest możliwa. Należy jednak pamiętać o kilku ważnych aspektach.
Bezpieczeństwo
Wymiana kierownicy, szczególnie tej z poduszką powietrzną, powinna być przeprowadzana przez wykwalifikowanego mechanika. Nieprawidłowy montaż poduszki powietrznej może być niebezpieczny.
Kompatybilność
Nowa kierownica musi być kompatybilna z systemem poduszki powietrznej, klaksonem oraz przyciskami sterującymi w danym modelu samochodu.
Kierownice sportowe i multifunkcyjne
Na rynku dostępne są kierownice sportowe, często o mniejszej średnicy i bardziej ergonomicznym kształcie, oraz kierownice multifunkcyjne, które integrują dodatkowe przyciski sterujące, zwiększając komfort użytkowania. Wybierając takie modyfikacje, należy upewnić się o ich legalności i bezpieczeństwie.
